بلوغ
بلوغ فرایندی بیولوژیک و شامل تغییرات جسمانی است که نوجوانان هنگام گذرازدوران کودکی به بزگسالی آن را تجربه می کنند. بلوغ بوسیله تحریک قسمت هایی ازمغزوآندوکرین آغاز می شود که کانون هورمون های جسمی می باشد. تغییراتی که در بدن نوجوانان ایجاد می شود درنتیجه آزاد شدن هورمون های مانند استروژن و تستوسترون می باشد.
بلوغ ازچه زمانی آغاز می شود؟ سن آغاز بلوغ در افراد مختلف متفاوت می باشد . بنابراین صحبت درباره سن «معمول»  شروع بلوغ تا حدودی گمراه کننده است.دردختران بلوغ زودرس در۷ سالگی و بلوغ دیررس در ۱۳سالگی آغاز می شود.در پسران بلوغ زود رس در۵/۹ سالگی و بلوغ دیررس در۵/۱۳سالگی آغاز می شود. ولی درکل فرایند بلوغ به ۲ تا ۵ سال زمان برای کامل شدن نیاز دارد . به طور کلی ،بلوغ در دختران ۲ سال زودتر آغاز می شود و پایان می پذیرد.
 چه نوع تغییراتی در دوران بلوغ بوجود می آید ؟ بلوغ حد اقل دارای ۴ نوع پیشرفت جسمانی است. یکی از نشانه های بلوغ رشد سریع و ناگهانی نوجوان است. در این دوران قد و وزن نوجوان به سرعت افزایش می یابد. در نقطه اوج رشد ، بدن نوجوان مانند بدن نوزاد رشد می کند.
دومین تغییر فیزیکی ، کامل شدن ویژگی های اولیه جنسی یا سیستم تناسلی است .
قابل توجه ترین این تغییرات ، تغییر سوم یعنی تکامل ویژگی های ثانویه جنسی است. ویژگی های ثانویه جنسی ویژگی هایی هستند که سبب تمایز مردان از زنان می شوند.
چهارمین تغییر فیزیکی در دوران بلوغ تغییر ریخت بدنی است . بدن نوجوانان چه دختر و چه پسر دارای ماهیچه ها و چربی بیشتری می شود . ولی این افزایش در دختران و پسران دارای سرعت متفاوتی است ، بطوریکه در پایان دوران بلوغ نسبت عضله به چربی در بدن پسران ۳ به۱ است، درصورتی که در دختران میزان عضله و چربی با یکدیگر برابراست .
 آیا نوجوانان دمدمی تر می شوند؟
معمولاً ما نوجوانان را سخت می پنداریم . ما چنین فرض می کنیم که نوجوانان  از بزرگسالان دمدمی تر هستند. زیرا در دوران بلوغ تغییرات هورمونی در بدن نوجوانان رخ می دهد . آیا دلیل دمدمی بودن نوجوانان در دوران بلوغ است ؟ پاسخ این سوال هم مثبت و هم منفی است.
تحقیقات نشان می دهند نوسان شدید هورمون ها در بدن نوجوان، وی را تحریک پذیرتر، پرخاشگرترو افسرده تر می سازد. بالا رفتن و پایین آمدن سطح هورمون ها در شروع دوران بلوغ دیده می شود ولی به زودی ثابت می شود. بنابر این رابطه بین هورمون ها و دمدمی بودن نوجوان فقط در اوایل دوران نوجوانی و زمانی که سطح هورمون ها دارای نوسان است وجود دارد. پس می توان گفت هورمون ها فقط دراوایل دوران بلوغ مسئول دمدمی بودن نوجوانان هستند.
تحقیقات بیشتر نشان داده اند که دمدمی بودن نوجوان بیشترازخود بلوغ با تغییرات محیط اجتماعی اطراف وئ ارتباط دارد. در نوجوان تغییر خلق و خوئ با تغییر فعالیت ها همزمان می شود. از این رو نوجوانان همچنانکه در طول روز وارد محیط های مختلف می شوند دارای رفتارها و خلق و خوئ خوهای متفاوتی نیز می گردند ممکن است نوجوان نوسان زیادی در رفتار وخلق وخوی خود احساس کند زیرا او در طول روز دچار تغییرات زیادی درفعالیت ها و بافت های اجتماعی میشود.
 خود- تصوری
صرف نظراز مبا حث زیست شناختی، بلوغ می تواند دررفتار نوجوانان و پیشرفت آنها از بسیاری جهات  تاثیر       بگذارد.  بلوغ باعث بوجود آمدن تغییراتی در نحوه نگرش نوجوان به خویشتن می شود. تغییرات بوجود آمده در ریخت بدن و کامل شدن صفات ثانویه جنسی نیز بر تصوری که نوجوان از خویش دارد اثرمی نهد و در نتیجه رفتار وئ  دچار تغییر خواهد شد. برای مثال هم دختران وهم پسران نوجوان تمایل بیشتری به تنهایی دارند و در دوران اولیه بلوغ از تغییرات بوجود آمده در بدنشان دچار ناراحتی می شوند . هم دختران و هم پسران حساسیت بیشتری نسبت به ظاهر خود پیدا خواهند نمود و با کامل شدن دوران بلوغ تغییراتی در عادات غذایی و ورزش آنها نیز بوجود خواهد آمد.
تغییرات بوجود آمده درظاهر نوجوان رفتار ودید دیگران را نسبت به آنها تحت تاثیر قرار خواهند داد. غالبا در دوران بلوغ از یک نوجوان انتظار می رود رفتار بهتری داشته باشد که معمولا فراتر از دسترس یک نوجوان است.
 آنها را درک کنید.
بسیاری از تغییراتی که نوجوانان شاهد آنها هستند مانند تغییرات جسمانی و تغییر توانایی آنها برای تفکر و استدلال و نیز پتانسیل های اجتماعی می توانند برای آنها بسیار سخت و دشوار باشند. تمام این تغییرات واکنش و انتظارات دیگران را از نوجوان و نیز شیوه تفکر آنها را نسبت به خودشان تحت تاثیر قرار خواهد داد. با وجود تمام این تغییرات ، نوسانات کم اهمیت رفتاری کاملاً طبیعی هستند و بیشتر به دلیل تنظیم های چند گانه بوجود می آید. چه چیزی می تواند چنین با سرعت و در چندین مسیر توسعه پیدا کند؟! پس تعجبی ندارد که گاهی اوقات نوجوان دمدمی باشند.
اما مهمترین مساله این است که درک کنیم بر خلاف باورعمومی ، افسردگی طولانی مدت درنوجوانان طبیعی نیست. افسردگی که به مدت ۲هفته  یا بیشتر طول بکشد ، نشانگر این مساله است که نوجوان با دشواری های زیادی روبه رو است و نیاز به یک کمک خارجی دارد. در این هنگام باید از پزشک یا یک متخصص سلامت روان کمک گرفت.
بلوغ زودرسوالدین باید با ایجاد یک ارتباط صادقانه و دوستانه با دختر یا پسر مبتلای خود ، برای او توضیح دهند که پیدایش این تغییرات در چه سنی طبیعی است و حالا که در وی به صورت زودرس ایجاد شده ،‌ چه مراقبت ها و درمانهائی ضروری است . ارتباط والدین با معلمان آنها ، در برقراری ارتباط دوستانه این کودکان با هم سن و سالهای خود بسیار حیاتی است . در واقع در محیط مدرسه است که عدم توجه به شرایط جسمی و روحی این کودکان می تواند باعث بروز مشکلات روانی جدی گردد . و لذا معلمان آگاه و دلسوز در برقراری ارتباط طبیعی بین این کودکان و همشاگردیهایشان نقش کلیدی دارند.  روشهای جراحی برای درمان توده هایی که در مغز بصورت نابجا هورمون ترشح می کنند استفاده می گردد .  پیش آگهی : در صورت درمان مناسب و به موقع علائم و رشد قدی بصورت طبیعی خواهد بود ، درمان قبل از سن استخوانی ۱۲ سال برای دختران و ۱۳ سال برای پسران باید شروع گردد
تعریف : به ظاهر شدن علائم بلوغ از جهت فیزیکی و هورمونی در دختران قبل از سن ۸ سالگی و در پسران قبل از سن ۹ سالگی بلوغ زودرس اطلاق می گردد . در ابتدا این کودکان بلندتر از همسن های خود هستند . ولی بدلیل بلوغ زودرس استخوانها ، در نهایت قد کوتاهتری در بلوغ خواهند داشت . در دختران با بزرگ شدن پستانها شروع پریود ماهانه ظاهر شده و در پسران با افزایش شهوت که بصورت اختلالات رفتاری تظاهر می کند .
* چرا بلوغ زودرس مهم است ؟
بلوغ زودرس از دو جنبه اهمیت زیادی دارد ، جنبه اول علت ایجاد کننده آن است که پزشک متخصص با انجام آزمایشات لازم و پیگیریهای منظم و دقیق نوجوانان مبتلا ، در طی مدت طولانی بدنبال علت ایجاد آن می گردد و جنبه دوم اثر بلوغ زودرس روی رشد قدی و روانی نوجوان است .
* علل ایجاد کننده علائم بلوغ زودرس کدامند ؟
در اکثر دخترها ،‌علت خاصی برای بلوغ زودرس دیده نمی شود و بیشتر جنبه خانوادگی دارد و در سایر افراد خانواده ( مادر یا خواهران وی ) نیز چنین حالتی دیده می شود . ولی در مواردی بیماریهای مهم دستگاه عصبی مرکزی مثل تومورهای مختلف ، عفونت و التهاب مغز یا ضربه به جمجمه می تواند این حالت را ایجاد کند . گاهی کیست های تخمدانی با تولید هورمون های جنسی زنانه باعث بلوغ زودرس می شوند . در پسرها حالت سرشتی کمتر دیده می شود و بیماریهای زمینه ای مثل تومورهای سیستم عصبی مرکزی بیشتر شایع است . لذا در این کودکان ( پسر یا دختر ) بررسی مغز با MRI حتماً انجام می شود . سونوگرافی از تخمدانها و شکم و بررسی آزمایشگاهی هورمون های مختلف و نیز تعیین سن استخوانی انجام می شود . در صورت طبیعی بودن معاینات و آزمایش ها ، حتماً باید هر ۶ ماه یک بار توسط پزشک بررسی انجام شود .
عوارض بلوغ زودرس : کودکان در مقابل استرسهای زمان جوانی قرار می گیرند و نمی دانند چه کار باید بکنند . این کودکان از نظر جسمی تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه کافی را ندارند . دختران با ظاهر شدن علائم پریود ممکن است دچار مشکلات روحی گردند . در هر دو جنس بدلیل افزایش تمایل به شهوت ، رفتارهای ناهنجار مثل خودارضایی شیوع دارد .
علائم و تظاهرات : در دختران علائم ابتدا با بزرگ شدن پستان به شکل یکطرفه یا دوطرفه ظاهر می شود و بعد از آن موهای زهار و زیربغل دیده می شوند و پریود شدن در مرحله انتهایی است ، دور نوک سینه تیره و ضخیم می گردد و نوک سینه به جلو می آید . جوش نیز در صورت این کودکان افزایش می یابد .
در پسران اولین علامت بزرگ شدن بیضه و سپس بلوغ دیگر اجزاء اندام تناسلی است .
قد ابتدا در این کودکان بزرگتر از همسن های خود می باشد . صدا در این کودکان ضخیم شده و موهای صورت بصورت زوردسی  در صورت ظاهر می گردند .
بررسیهای آزمایشگاهی و عکسبرداری : اندازه گیری میزان هورمونهای بلوغ می تواند کمک کننده باشد . تصویربرداری سر بصورت رادیوگرافی یا ام . آر . آی از نواحی مختلف مغز در تشخیص کمک کننده است .
* آیا درمان بلوغ زودرس لازم است ؟
هنگامیکه بلوغ در سنین پائین شروع شود رشد قدی کودکان بیشتر می شود و به نسبت کودکان هم سن خود قدبلندتری خواهند داشت ولی پس از ۳-۲ سال که بلوغ کامل شد ، رشد قدی متوقف شده و در نهایت بزرگسالان کوتاه قدی خواهند شد . از نظر شکل فیزیکی نیز ممکن است مشکلاتی دیده شود . بعلاوه از نظر روانی نیز این کودکان دچار مشکلات زیادی خواهند شد .
رشد سینه ها یا ایجاد قاعدگی در دختران کم سن و یا رویش موهای صورت و کلفتی صدا در پسران کم سن و مقایسه با سایر همسالان خود ، باعث بروز اضطراب شدید در این کودکان و والدین آنها می شود . بخصوص در دختران مبتلا ، احتمال سوء استفاده های جنسی نیز وجود دارد .
در صورت استفاده از هورمون های محرک گونادوتروپین با سرکوب تولید هورمون از تخمدانها یا بیضه ها باعث توقف یا پسرفت صفات ثانویه جنسی می گردد . بعلاوه رشد قدی نیز ادامه می یابد . باید دقت شود که درمان باید زود شروع شود . در صورت موفقیت ، درمان را تا رسیدن کودک به سن طبیعی بلوغ ادامه می دهیم و سپس قطع می کنیم تا بلوغ بطور طبیعی در سن طبیعی پیش رود . در واقع آگاهی والدین به نشانه های بلوغ زودرس با مراجعه زود و به موقع ، موفقیت درمان را بدنبال دارد . نکته مهم این است که هوش این کودکان طبیعی و حتی در مواردی بالاتر از کودکان هم سن خود است ولی بدلیل تغییرات ظاهری و نیز تأثیر هورمون ها ممکن است دچار اختلالات رفتاری ، حالتهای تهاجمی و حتی افسردگی شوند . در واقع بلوغ زودرس برای کودک و خانواده او ، مشکل مهمی است و بخصوص در دختران مبتلا احتمال سوء استفاده جنسی و در پسران ، گرایش به پسران بزرگتر و تأثیر پذیری از رفتارهای نامناسب آن وجود دارد . لذا آموزش دقیق به والدین الزامی است .

اولین مفهوم که درباره آن صحبت میکنیم، قاعدگی منظم یا نامنظم است. قاعدگی نامنظم چیست؟ حتما همه شما با مواردی برخورد کرده اید که سیکل قاعدگی یک خانم همیشه در یک روز معین از ماه اتفاق می افتد. آیا فقط این افراد دارای سیکل منظم هستند و بقیه افراد جزء گروه نامنظم طبقه بندی می شوند؟ واقعیت این است اگر به این شکل تقسیم بندی بکنیم، تنها تعداد کمی از افراد سیکل های منظم دارند و بقیه مبتلا به مشکل هستند.

ولی در واقع اینطور نیست. منظم بودن سیکل به این معنی است که یا سیکل در یک روز خاص شروع بشود و یا روزهای شروع یک سیکل در ماهای مختلف به یک اندازه جا به جا بشوند که این اندازه نهایتا ۳ روز است. در گفتار مصطلح به این معنی که مثلا همیشه دو روز عقب بیفتد یا همیشه سه روز جلو بیفتد. اهمیت این مطلب در این است که اگر سیکل منظم باشد باروری به راحتی صورت خواهد گرفت ولی در صورتی که سیکل نامنظم باشد، ریسک ناباروری بالا می رود. بنابراین در صورتی که سیکل نامنظم دارید، حتما به دنبال درمان آن باشید. شایع ترین بیماری که اغلب در دختر خانم ها دیده می شود، وجود کیستهای تخمدانی است که با علامت سیکل های نامنظم خودش را نشان می دهد و برای اینکه این دختر خانم در زمان ازدواجش بتواند بارداری به موقع و راحتی داشته باشد، باید قبل از ازدواج درمان بشود.

اما از کجا بفهیمیم که سیکل ما چند روزه است؟

اگر روز اول شروع خونریزی را در تقویم علامت بزنید بعد از گذشت چند ماه با شمارش روزهای سیکل، می توانید بفهمید که سیکل شما چند روزه است. در واقع اعدادی که بین شروع دو خونریزی پیاپی قرار دارند، روزهای سیکل شما هستند.

حالا دانستن اینکه سیکل چند روزه است چه فایده ای دارد؟

دانستن این مطلب چند فایده مهم دارد. اول اینکه شما متوجه می شوید که تعداد روزهای سیکلتان طبیعی است یا خیر. یک سیکل طبیعی باید حداقل ۲۱ روزه و یا حداکثر ۳۵ روزه باشد. در صورتی که سیکل شما کمتر از ۲۱ روز و یا بیشتر از ۳۵ روز طول دارد باید به پزشک مراجعه کنید. زیرا به احتمال قوی شما دچار یک مشکل زنان هستید.
فایده بعدی مشخص کردن زمان تخمک گذاری است.
تخمک گذاری غالبا ۱۴ روز قبل از شروع خونریزی بعدی اتفاق می افتد. مسئله آسان شد. اگر قاعدگی شما ۳۴ روزه است، ۳۴_۱۴=۲۰ ، پس زمان تخمک گذاری شما روز ۲۰ بعد از شروع قاعدگی فعلی است. البته این قاعده فقط برای سیکل های منظم صدق می کند.
اهمیت این مطلب در چیست؟
اگر شما از روش طبیعی یا کاندوم برای پیشگیری استفاده می کنید، بهتر است حوالی این زمان اصلا نزدیکی نداشته باشید. و در صورتی که شما نابارور هستید،  نزدیکی در حول و حوش این زمان با ریسک بالاتر بارداری همراه است.
فایده بعدی دانستن زمان تخمک گذاری این است که شما متوجه می شوید بسیاری از تغییرات خُلقیتان در این زمانها طبیعی است و شما افسرده نشده اید یا فشار کاریتان بیشتر از حد معمول نیست.
ضمنا همسرتان هم متوجه می شوند که در این زمان ها بهتر است با شما بیشتر مدارا کنند. اغلب خانم ها در حوالی زمان تخمک گذاریشان ورم، تغییرات پوستی، حالاتی شبیه افسردگی و بی حوصلگی دارند و تمایلی برای انجام کارهای منزل از خود نشان نمی دهند. بسیاری از خانم ها هم دچار درد شکم و لکه بینی می شوند. تمامی این موارد در زمان تخمک گذاری طبیعی است و نباید باعث نگرانی شما بشود.
و مطلب آخر درباره تغییرات ترشحات تناسلی یک خانم، در طول سیکل قاعدگی است. از ابتدای سیکل که ترشحات نداشته و خونریزی میبینیم. (گفتیم که شروع سیکل را معادل روز اول خونریزی در نظر میگیرم.)  پس از پایان خونریزی، ترشحات بصورت بیرنگ یا مایل به سفید، رقیق و بی بو هستند. در حوالی تخمک گذاری ترشحات به صورت غلیظ و چسبناک در آمده و میزان آن به تدریج زیاد می شود. در اواخر سیکل ترشحات کم می شود.

 در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو ل های اطرافش، مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد. این فولیکول ها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند.  
 
      
   
اسم های متفاوتی داره . اما درد مشترک همه خانم هاست .

بانوان در سنین باروری به طور طبیعی، هر ۲۸ روز (این عدد می تواند ۷ روز بیشتر یا کمتر از این هم باشد)، ۲ تا ۷ روز دچار خونریزی می شوند (در این مقاله دوره ۲۸ روزه را در دوره قاعدگی و روزهای خونریزی را زمان عادت ماهانه می نامیم.) در هر عادت ماهانه طبیعی روزانه حدود ۵ قاشق سوپ خوری ۲۰(ر۴۰ میلی لیتر) خون و ترشحات خارج شده و کمتر از ۸ نوار بهداشتی خیس می شود. معمولا شدت خونریزی دو روز است.

 چرا خونریزی؟

در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو ل های اطرافش، مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد. این فولیکول ها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند.

۰ یک دوره قاعدگی طبیعی را، براساس وضعیت جدار داخلی رحم، می توان به سه مرحله تقسیم نمود:

۱) مرحله رشد

۲) مرحله ترشحی

۳) مرحله تخریب

در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمک گذاری است، فولیکول های تخمدان تحت تاثیر ترشحات هیپوفیز، هورمونی به نام استروژن تولید می نمایند. استروژن بر لایه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن می شود. در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از تخمدان ها رها می شود. پس از رها شدن تخمک، سلول های باقی مانده فولیکول (که در این زمان، اصطلاحا جسم زرد نامیده می شوند) تغییر کرده و شروع به ترشح هورمونی به نام پروژسترون می نمایند. هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم می شود. بنابراین، با رها شدن تخمک و ترشح هورمون پروژسترون، نیمه دوم قاعدگی آغاز می شود.

در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم شود، در جدار داخلی رحم جایگزین شده و با کنش های پیچیده ای مانع از بین رفتن جسم زرد می شود. اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار رحم جایگزین نگردد، جسم زرد پس از چند روز ترشح پروژسترون، از بین می رود. در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار تخریب شده و تکه تکه فرو می ریزد. این ریزش جدار داخلی رحم، همان خونریزی عادت ماهیانه است.

● علل خونریزی غیرطبیعی

در خونریزی غیرطبیعی رحم، طول دوره قاعدگی، میزان و یا زمان خونریزی دچار اختلال می شوند. طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا دوره های آن نامنظم باشند. دوره قاعدگی از وضعیت سلامت سایر ارگان ها نیز تاثیرمی پذیرد؛ به همین علت نه تنها بیماری های دستگاه تناسلی، بلکه بسیاری از بیماری های ارگان های دیگر نیز می توانند خونریزی غیرطبیعی رحمی ایجاد نمایند. اما شایع ترین علل خونریزی غیرطبیعی مربوط به دستگاه تناسلی، اینها هستند:

۱) حاملگی

شایع ترین علت به هم خوردن نظم عادت ماهیانه در زنان در سنین باروری ۱۸-۴۰( سال)، حاملگی و عوارض مرتبط با آن مثل حاملگی خارج رحمی است. بسیاری از زنان در چند ماه اول حاملگی طبیعی، دچار خونریزی می شوند. بنابراین بسیار مهم است که در زنانی که تماس جنسی داشته اند، حتی اگر <مطمئن> هستند که حامله نیستند، تست حاملگی انجام شده و حاملگی به عنوان شایع ترین علت خونریزی غیرطبیعی، رد شود.

۲) مشکلات مربوط به تخمک گذاری

لزوما در تمام دوره های قاعدگی، تخمک گذاری اتفاق نمی افتد. در سال های ابتدای بلوغ و در سال های نزدیک به یائسگی و حتی در اثر استرس هایی مثل مسافرت یا تغییر شغل، شیوع دوره های فاقد تخمک گذاری افزایش می یابد. در دو سال اول شروع قاعدگی ، ۸۵ درصد دوره های قاعدگی فاقد تخمک گذاریند، در حالی که پس از ۶ سال از شروع قاعدگی این عدد به ۲۰ درصد می رسد. در روز ۱۴ قاعدگی در صورتی که تخمک گذاری انجام نشود، جسم زرد که تولیدکننده هورمون پروژسترون است، ایجاد نخواهد شد؛ بنابراین تخمدان به تولید استروژن ادامه داده و لایه داخلی رحم همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد. در اثر این ازدیاد رشد، دوره قاعدگی طولانی شده و خونریزی نامنظم و لکه بینی ایجاد خواهد شد. این امر می تواند زمینه را برای ایجاد پولیپ و سرطان رحم فراهم نماید.

گرچه، در ابتدا و انتهای دوران باروری، عدم تخمک گذاری به طور شایع اتفاق می افتد، اما بیماری هایی مثل تخمدان پلی کیستیک و اختلالات تیرویید نیز می توانند آن را ایجاد نمایند.

۳) مشکلات رحمی

عفونت ها، تومورهای بدخیم و خوش خیم رحمی نیز می توانند خونریزی ایجاد نمایند. برخی از این ضایعات بسیار شایع هستند، به طور مثال میوم که توموری خوش خیم است در ۳۰ درصد زنان دیده می شود. این ضایعات همیشه منجر به خونریزی نمی شوند و ممکن است فرد علی رغم ابتلا به آنها دچار خونریزی نشود.

ضخیم شدن لایه داخلی رحم نیز از علل خونریزی، خصوصا در خانم های ۴۰-۵۰ سال است. ضخیم شدن لایه داخلی رحم، هشداری بسیار جدی برای وقوع سرطان در آینده محسوب می شود. احتمال سرطان رحم با افزایش سن زیاد می شود، بنابراین بسیار مهم است که در زنان بالای ۴۰ سال مطمئن شویم که علت خونریزی، سرطان نیست.

سرطان تنها علت خونریزی غیرطبیعی نبوده و هر خونریزی به معنی سرطان نیست. بنابراین اگر به اختلالات قاعدگی دچار شدید، افکار مزاحم را از خود دور نموده و از تفسیرهای عجولانه بپرهیزید، اما به هیچ وجه در مراجعه به پزشک سهل انگاری نکنید.

گاهی وقت ها هم در اثر عواملی مثل آی.یو.دی، رحم دچار جراحت شده و خونریزی می کند. خونریزی خفیف ناشی از آی.یو.دی طبیعی است و درمانی نیاز ندارد، اما خونریزی های شدید باید حتما مورد توجه قرار گیرند.

۴) سایر علل

در زنان پس از یائسگی، یکی از علل مهمی که باید به خاطر داشت، خشک بودن دیواره واژن به علت فقدان استروژن پس از یائسگی است که این امر موجب خونریزی پس از تماس جنسی می شود.

داروهایی که جلوی انعقاد را می گیرند و اختلالات غددی مثل اختلالات تیرویید نیز می توانند موجب خونریزی غیرطبیعی رحمی شوند.

● وقتی مراجعه به پزشک ضروری است

خونریزی غیرطبیعی مسئله بسیار مهمی است و با رویت آن باید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که فقط دچار خونریزی غیرطبیعی شده اید، می توانید در مطب تحت معاینه و معالجه قرار گیرید. اما اگر علایمی مثل سبکی سر، شکم درد شدید و تب نیز همراه خونریزی وجود داشته باشد، بهتر است به اوراژنس بیمارستان مراجعه کنید.

معمولاً پزشکان سعی می کنند به کمک تاریخچه ای که شما از بیماری ها و حالات گذشته خود در اختیار آنها قرار می دهید و معاینات و آزمایش هایی که درخواست می کنند، علت خونریزی شما را از میان علت های ذکر شده بیابند. پزشکان علاقمندند، جهت یافتن علت خونریزی، اطلاعات کاملی در مورد زمان و میزان خونریزی و دفعات تکرار آن، آخرین دوره طبیعی، حاملگی قبلی، آخرین تماس جنسی، روش های پیشگیری از بارداری و داروهای مورد استفاده شما داشته باشند.

به خاطر داشته باشید که ممکن است در ویزیت اول تشخیص دقیق بیماری میسر نشود و به چندین نوبت مراجعه نیاز باشد.

● مراقب خود باشید

▪ ابتدا مطمئن شوید که منشا‡ خونریزی، دستگاه تناسلی است و از مقعد یا دستگاه ادراری نیست. برای این کار می توانید از تامپون استفاده نمایید.

▪ در صورتی که خونریزیتان زیاد است، در بستر استراحت کنید.

▪ تعداد تامپون های مصرف شده و یا نوار بهداشتی های استفاده شده را حتماً بشمرید؛ تعداد آنها به پزشک کمک می کند تا تخمینی از میزان خونریزی شما داشته باشد.

▪ آسپرین نخورید، چرا که زمان خونریزیتان را طولانی می کند.

● درمان

نوع درمان وابسته به علت خونریزی است و در هر مورد جداگانه تصمیم گرفته می شود.

در مواردی که اختلالات هورمونی علت خونریزی غیرطبیعی رحمی باشند، معمولاً از داروهای هورمونی مثل قرص های پیشگیری از بارداری جهت درمان استفاده می شود.

اگرچه خود این قرص ها نیز از علل خونریزی غیرطبیعی هستند اما در مواردی خاص، درمان موثری علیه آن محسوب می گردند.

با شروع درمان دارویی در مواردی که بی نظمی های هورمونی عامل خونریزی هستند، معمولا پس از چند ماه، دوره های قاعدگی منظم می شوند؛ در صورت عدم پاسخ به این درمان، حتماً مجدداً به پزشک خود مراجعه کنید، تا سایر علل خونریزی مورد بررسی قرار گیرند.

به خاطر داشته باشید که تغییرات عادت ماهانه مسئله ای بسیار پراهمیت است و ممکن است نادیده گرفتن آن هزینه بسیار سنگینی درپی داشته باشد.

اسیدهای چرب ضروری دو نوع هستند :

۱- اسید لینولینک

۲- اسید گامالینولینک

اصولاً اسیدهای چرب ضروری در روغن مایع وجود دارند و اسیدهای چربی که دارای چند پیوند دوگانه هستند وجود دارد . مهمترین اسید چربی که وجود دارد ، امگاسه است که منحصراً در روغن ماهی وجود دارد و ویژگی خاصی به روغن ماهی داده است . در حقیقت چربی گوشت یا پروتئین ماهی بهترین چربی است ، زیرا اسید چرب ضروری نه تنها کلسترول خون را بالا نمی برد بلکه باعث کاهش کلسترول خون می شود . پس از آن اسید چرب امگاشش را داریم که در روغن نباتی ، پنبه دانه و آفتابگردان وجود دارد و از نظر تغذیه ای اهمیت ویژه ای دارد .

در مجموع اسیدهای چرب که دارای پیوند دوگانه هستند تنها ۷ تا ۸ درصد کل کالری بدن انسان را تأمین می کنند و افراط در مصرف آنها تأثیر سرطان زایی دارد .

 علائم کمبود اسیدهای چرب ضروری عبارتند از :

توقف در رشد ( مخصوصاً در دوران رشد )

ایجاد ضایعات پوستی ( اگزما )

اختلال در تولید مثل ، اختلال در شیر دادن

وجود پروتئین در ادرار ( که در اثر شکنندگی فرژلیتی اجزاء و لوله های موئینه کلیوی می شود )

 اعمال اسیدهای چرب ضروری چیست ؟

اسیدهای چرب ضروری در ساختمان فسفو لیپیدها شرکت دارند و معمولاً فسفر لیپیدها در ساختمان سلولی نقش دارند در صورت کمبود فسفر لیپیدها ، متابولیسم انرژی مختل می شود . مثلاً متابولیسم در جداره میتوکندری انجام می شود و کمبود فسفولیپیدها منجر به اختلال در متابولیسم سلولی می شود .

همچنین اسیدهای چرب ضروری باعث کاهش کلسترول می شوند بنابراین وجود آنها و یا نسبت اسیدهای چرب ضروری به اسیدهای چرب اشباع شده عاملی است که در میزان کلسترول خون موثر است و نیز در ساختمان پرستوگلاندینها دخالت دارند زیرا پرستوگلاندینها اعمال حیاتی متعددی را در بدن انسان انجام می دهند .

 متابولیسم چربیها :

معمولاً اسیدهای چرب از طریق بتا اکسیداسیون ، اکسیده می شوند . یعنی هر بار دو اتم کربن از زنجیره اسید چرب جدا می شود و با مشتق استیل کوانزیم A ترکیب می شود و استیل کوانزیم A می دهد . استیل کوانزیم A وارد چرخه کرپس می شود و تولید انرژی می کند.

چربیها در بدن با آتش قندها می سوزند ، یعنی در رژیم غذایی روزانه باید حداقل یک قند یا نشاسته ( ۷۰ تا ۱۵۰ گرم ) وجود داشته باشد تا متابولیسم چربی به طور کامل انجام شود. پس نباید در رژیم لاغری کل مواد نشاسته ای را حذف کرد وگرنه موجب نقص در سوخت و ساز بدن می شود و PH خون به هم می خورد .

به عنوان مثال فردی که اعتصاب کرده و زنده مانده است به دلیل این است که ( نمک ، آب و شکر ) را زیر نظر پزشک مصرف کرده است . معمولاً در اعتصاب غذایی خشک انسان تنها یک هفته یا ده روز زنده می ماند .

مصرف نمک و آب در رژیم غذایی باعث متابولیسم چربی کامل می شود . این بدان معنی است که بدن انسان به حداقل مواد قندی و نشاسته ای نیاز دارد تا متابولیسم چربی کامل انجام گیرد. در صورت افراط در دریافت کربوهیدراتها ، کربوهیدراتها به چربیها تبدیل می شوند و مخصوصاً اگر چربیها از قندها باشند اسیدهای چرب دراز ، زنجیر اشباع ایجاد می کنند که برای سلامتی انسان مضر هستند .

اگر تریگلیسیرید خون بالا باشد عده ای فکر می کنند که فقط باید چربیها تعدیل شوند در صورتیکه علاوه بر مصرف کم چربیها ، باید مصرف مواد غذایی حاوی قند و شکر را نیز کم کرد.

 کلسترول : 

کلسترول از نظر ترکیب شیمیایی یک الکل آلی است ، اما از آنجا که در تقسیم بندی ها در ترکیبات چربیها و اسیدهای چرب بدن قرار می گیرد و در حلالهای چربی محلول شده است اصطلاحاً چربی نامیده می شود . پس چربی نیست و یک الکل است ولی جزء ترکیبات چربیهاست.

در حقیقت متابولیسم و وجود کلسترول به وجود و میزان چربیها مرتبط است به همین دلیل جزء چربیهای بدن محسوب می شود . اغلب مواد غذایی ، کلسترول دارند ، ضمن اینکه کلسترول برای بدن لازم است و در ساختمان بسیاری از هورمونها از جمله هورمونهای جنسی وجود دارد .

 کارکرد کلسترول در بدن :

کلسترول ماده غذایی ضروری است ، مهمترین منابع غذایی کلسترول جگر ، زرده تخم مرغ ، میگو ، گوشت قرمز ، کله پاچه و مغز است و در مواردی که فرد مبتلا به کلسترول خون بالاست، باید دریافت این غذاها را به شدت محدود کند . مقدار کلسترول دریافتی از غذاهای روزانه به طور متوسط نیم گرم است . اما نستز آندوژن حدود دو گرم است . بنابراین آنچه که مهم است تأثیر گذاری بر نستز آندوژن است .

 عواملی که بر نستز کلسترول موثرند عبارتند از :

۱- سن ، کلسترول با سن بالا می شود .

۲-جنس ، تا زمانیکه هورمونهای جنسی زنانه ، در زمان فعالیته می کنند میزان کلسترول خون پایین است و در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی و در دوران یائسگی ، میزان کلسترول بالا می رود . به همین دلیل اوج سکته های قلبی و عروقی و مغزی در خانم ها یک دهه دیرتر از آقایان است .

هورمونهای جنسی زنانه نقش محافظتی در برابر سکته دارند .

 عواملی که بر روی کلسترول تأثیر دارند عبارتند از :

۱- میزان انرژی دریافتی

۲- نوع چربی

۳- فعالیت

 چه عاملی بر مایع و جامد بودن و ذوب چربیها تأثیر دارد ؟ این مایع و جامد بودن چه تأثیری در سلامتی دارد ؟

 چربیها ترکیباتی هستند که از کربن ، هیدروژن و اکسیژن درست شده اند . اما از آنجا که نسبت هیدروژن به اکسیژن در ساختمان چربیها بیشتر از نسبتی است که در کربوهیدراتها داشتیم و این ویژگی را به چربیها داده که منبع فشرده و مناسبی از نظر انرژی باشند .

به عبارت دیگر یک گرم چربیها بیشتر از ۲ برابر یک گرم کربوهیدراتها و پروتئین ها انرژی حاصل می شود . چربیها معمولاً در حلالهای آبی حل می شوند مثل تتراکلرید کربن ، کلروفرم واتر. معمولاً چربیها از ترکیب اسیدهای چرب آلی با الکلهای آلی حاصل می شوند. الکل ساختمان چربی خوراکی گلیسرول را تشکیل می دهد ، چربی حاصله را گلیسیرید یا تری گلیسیرید می نامند. چون گلیسرول سه عامل الکلی دارد ، هر عامل الکلی با یک اسید چرب ترکیب می شود و چربی حاصله را گلیسیرید می نامند . بنابراین ماحصل تجربه چربیها ، الکل و اسیدهای چرب است. اسیدهای چربی که در ساختمان چربیها وجود دارد و معمولاً تعداد کربن هایشان زوج است و به سه دسته تقسیممی شوند :

 ۱- اسیدهای چرب کوتاه زنجیر

۲- اسیدهای چرب متوسط زنجیر

۳- اسیدهای چرب دراز زنجیر

 ۱- اسیدهای چرب کوتاه زنجیر : معمولاً ۴ تا ۶ اتم کربن در ساختمان خود دارند و معمولاً فرٌار هستند .

 ۲- اسیدهای چرب متوسط زنجیر : معمولاً ۸ تا ۱۲ کربن در زنجیره خود دارند و در درجه حرارت آشپزخانه یا معمولی مایع هستند ، علی رغم اینکه از اسیدهای چرب اشباع شده درست شده اند .

 ۳- اسیدهای چرب دراز زنجیر : ۱۴ تا ۳۰ کربن دارند ولی چربیهای خوراکی بیشتر ۱۴ تا ۲۲ کربنی هستند . پس عاملی که روی حالت فیزیکی یا نقطه ذوب چربی اثر دارد طول زنجیره اسید چرب آن است که خیلی مهم است . عامل دیگری که روی حالت فیزیکی چربی دخالت دارد اشباع بودن زنجیره اسید چرب یا وجود پیوند دوگانه روی زنجیره اسید چرب است . اسیدهای چرب دراز زنجیر جامدند ولی اسیدهای چرب دراز زنجیری که دارای یک یا چند پیوند دوگانه اند مایع هستند . اصولاً در تغذیه متعادل توصیه می شود که چربیها حداقل بیست درصد کالری و حداکثر سی درصد کالری را تشکیل دهند . اگر فرض کنیم که سی درصد کالری ما از چربیها تأمین می شود ،

 سه دسته اسید چرب داریم :

اسید چرب اشباع یک پیوند

اسید چرب اشباع دوگانه

اسید چرب اشباع چند پیوند دوگانه
جایگاه این ها در رژیم غذایی ما باید چگونه باشد و چرا این نسبت ها وجود دارد ؟ اصولاً چربیهای اشباع یا جامد دراز زنجیر نباید بیش از ۹ درصد کالری و حداکثر ده درصد کالری تجاوز کند . یا از ۳/۱ کل چربی دریافتی بیشتر نباشد . این دسته از چربیها به طور طبیعی در مواد غذایی وجود دارند مانند شیر ، گوشت ، پنیر ، تخم مرغ ، گوشت و مرغ ( که هم چربی جامد و هم چربی مایع دارد ) که در آنها اسیدهای چرب اشباع شده وجود دارد . بنابراین آن ۹ تا ۱۰ درصد به طور معمولی در غذای ما وجود دارند .

 در قسمت متابولیزم گلسترول اشاره خواهیم کرد که به طور کلی چربی های  اشباع ، گلسترول خون را بالا می برند . بنابراین باید احتیاط کرد که هر عامل افزایش گلسترول را حذف کنیم .

 چربی ای که در پوست و بال مرغ وجود دارد هم چربی جامد و هم چربی مایع است که بعد از مصرف آن ، چربی های ماهی توصیه می شود . در چربیهای حیوانی بعد از ماهی ها ، چربی مرغ مناسب تر از چربی گوشت های قرمز است .

 اسیدهای چرب دارای یک پیوند دوگانه مانند روغن زیتون یا روغن مایع ، که در روغن زیتون چربی مایع داریم که یک پیوند دوگانه دارد که اسید اولوئیک نامیده می شود .

در ذرت ، پنبه دانه ، آفتابگردان که روغن مایع هستند ، بیش از ۵۰ درصد روغن آن ها اسید چرب اولوئیک است و بین ۲۰ تا ۳۰ درصد هم اسیدهای چرب دارای چند پیوند دوگانه هستند. اصولاً توصیه می شود که اسیدهای چرب دارای چند پیوند دوگانه بیش از ۷ تا ۸ درصد کالری را تشکیل ندهند . علیرغم اینکه اسیدهای چرب دارای چند پیوند دوگانه ، بلاخص چربی ماهی ها ، پائین آورنده گلسترول است . چربیها این ویژگی مثبت را دارند و به این دلیل گفته می شود که از ۷ تا ۸ درصد مصرف آنها تجاوز نکند چون افراط در مصرف چربیهای دارای چند پیوند دوگانه ، خطر سرطان زایی دارد . اما اسیدهای چرب دارای یک پیوند دوگانه ، که اسید اولوئیک است و منحصراً در روغن زیتون ( بیش از ۵۰ درصد ) ، روغن آفتابگردان ، روغن پنبه دانه و روغن ذرت وجود دارد ، توصیه می شود که ۱۲ تا ۱۴ درصد سهم چربیها را تشکیل دهند.

 در زندگی روزمره چگونه می توان عمل کرد ؟

در غذاهای روزانه نیازی نیست که به آنها چربی جامد اضافه کنیم چون در گوشت ، تخم مرغ ، پنیر ، شیر و ماست ۹ تا ۱۰ درصد چربی وجود دارد . بنابراین اگر از روغن  زیتون ، پنبه دانه و آفتابگردان در غذاهایمان استفاده کنیم ، تعادل مصرف چربی در برنامه غذایی رعایت شده است.

 در بین روغن و چربیهای مواد غذایی ، بهترین روغن کدام است و چرا ؟

بهترین روغن ، روغن ماهی است چون اسید چرب اُمگاسه دارد و پائین آورنده گلسترول خون است .

بدترین روغن در جامعه ، روغن نباتی جامد است چون ایزمرترانس آن بالاتر از حد استاندارد است و بعد از آن روغن مارگارین است که قسمتی از آن مایع است . اما از نظر تأثیر سلامتی، علیرغم تبلیغات ، مناسب نمی باشند و بعد از آن پی ، دنبه و کره قرار می گیرد که چربی کره از انواع اسیدهای چرب است . روغن های مایع از نظر سلامتی مناسب هستند . ضمن اینکه یک حالت تعادل بین اسیدهای چرب اشباع شده و اسید چرب یک پیوند دوگانه و چند پیوند دوگانه وجود دارد .

خواص سیب خوردن یک سیب در روز، دکتر را از خانه شما دور می کند. محققان می گویند بین آن چه می خورید و آن چه احساس می کنید رابطه مستقیم وجود دارد. تغییر برنامه غذایی شما می تواند شیمی مغز و متابولیسم شما را تغییر دهد و در نهایت روی سطح انرژی و نحوه رفتار شما اثر بگذارد. غذاهای انرژی زا و سالم غذاها به سه طریق انرژی را افزایش می دهند: با تهیه کالری های مورد نیاز، با استفاده از محرک ها مانند کافئین و با وادار کردن متابولیسم به سوخت و ساز بیشتر. بهترین غذاها برای بهبود روحیه غذاهایی هستند که حاوی موادی باشند که قند خون را در سطح مناسبی نگه دارند و بخش"احساس خوب" را در مغز تحریک کنند، مانند غذاهایی که حاوی ماده ای به نام سرتونین هستند. کربوهیدرات ها مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ها مانند غلات کامل و برنج قهوه ای یکی از منابع اصلی سوخت بدن هستند و نیزسطح سرتونین را در بدن افزایش می دهند و موجب بهبود روحیه می شوند. سالمون برای بهبود روحیه و افزایش انرژی ماهی چرب، مانند سالمون سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است. این ماده علاوه بر این که خاصیت ضد افسردگی دارد دارای خواص بسیار دیگری از جمله سلامت قلب نیز هست. سبزیجات برگی، برای بهبود روحیه و افزایش انرژی مفیدند یکی دیگر از مواد مغذی که خاصیت ضد افسردگی دارد، فولات است. سبزی جات برگی مانند اسفناج و کاهو حاوی این ماده غذایی هستد. حبوبات، مغزها و مرکبات نیز منبع خوبی از فولات محسوب می شوند. غذاهای فیبردار فیبر، انرژی را تثبیت می کند با کند کردن عمل هضم، ذخیره انرژی مورد نیاز بدن در روز را تامین می کند. شما می توانید جذب فیبر در بدن اتان را با خوردن لوبیاها، میوه و سبزی جات و نیز غلات کامل افزایش دهید. مصرف آب و بهبود انرژی و روحیه بین کم آبی بدن و خستگی مفرط رابطه مستقیمی وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد کم آبی بدن حتی به مقدار متوسط نیز می تواند سطح سوخت و ساز بدن و انرژی را کاهش دهد. پس تا آن جا که می توانید بدن خود را کم آب نگه ندارید و برای تامین کم آبی، آب و دیگر مایعات شیرین نشده را به تکرار مصرف کنید. مصرف میوه جات تازه برای تامین انرژی یکی دیگر از راه های افزایش انرژی و مرطوب نگه داشتن بدن مصرف مواد غذایی سرشار از مایعات مانند میوه جات تازه و سبزی جات هستند. مصرف قهوه و افزایش سطح انرژی قهوه، سرعت متابولیسم را افزایش می دهد و به طور موقت تمرکز ذهن را بیشتر می کند و مصرف بیش از یک بار، سطح تمرکز را بیشتر افزایش می دهد. مراقب باشید بیش از حد اندازه از این نوشیدنی مصرف نکنید تا دچار بی خوابی و در نتیجه کاهش انرژی نشوید. مصرف چای و رفع استرس چای منبع دیگری از کافئین است. محققان می گویند ترکیب کافئین و اسید آمینه ال- تئانین در چای، سطح هشیاری، زمان عکس العمل و قدرت حافظه را افزایش می دهد. همچنین ثابت شده، چای سیاه می تواند برای رفع استرس موثر باشد.

لاغري و جواني، آرزوي مشترک بسياري از انسان‌‌هاست؛ آرزويي که تصور رسيدن به هر کدام از آنها حتي براي مدت زماني کوتاه بسيار شيرين است. شايد همين شيرين بودن اين تصور و آرزو است که باعث مي‌شود بسياري از ايرانيان براي تجربه هرچند کوتاهش، به انواع و اقسام تبليغات اينترنتي، ماهواره‌اي و حتي خياباني اعتماد کنند...

داروهاي معجزه‌آسايي که به مردم نويد آن را مي‌دهد بدون سختي کشيدن به آساني لاغر يا حتي جوان ‌شوند و چه وسوسه‌‌اي از اين بالاتر آن هم براي حداقل 50درصد از جمعيت ايران که از افزايش وزن و چاقي رنج مي‌برند؟!
 

متاسفانه با وجود هشدارها و آگاهي‌هايي که به صورت مرتب از سوي نهادهاي مسوول و کارشناسان نسبت به خطر استفاده از قرص‌‌ها، معجون‌‌ها و پودرهاي معجزه‌آساي لاغري داده مي‌شود، همچنان افراد سودجو تلاش مي‌كنند تا با به روز کردن تبليغات خود و جذاب‌تر کردن آن، بر مشتريان‌شان بيفزايند و در اين ميان تنها فردي که آرزوي لاغري يا جواني را دارد ضرر مي‌بيند؛ ضرري که حتي مي‌تواند به ارزش جانش تمام شود.
 

گول داروهاي صددرصد گياهي را نخوريد
 

در تازه‌ترين هشدار در اين زمينه، وزارت بهداشت با توجه به تبليغات گسترده فرآورده‌‌هاي كاهش وزن در اينترنت و ساير رسانه‌‌ها به افراد توصيه کرده که از تجويز يا مصرف اين دسته از فرآورده‌‌ها كه فاقد مجوز وزارت بهداشت هستند خودداري كنند.
 

معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي درباره مصرف فرآورده‌‌هاي تقلبي كاهنده وزن اعلام كرد:‌ «برخي از اين محصولات با ادعاي كاملا گياهي بودن،‌ نداشتن هيچ‌گونه عارضه جانبي و اثر چشمگير و معجزه آسا دركاهش وزن در زماني كوتاه،‌ تبليغ و عرضه مي‌شوند كه برخي از اين فرآورده‌‌ها با وجود ادعاي طبيعي بودن يا فقط حاوي اجزاي گياهي بودن، حاوي مواد شيميايي مضر يا داروهايي با مقادير بسيار بيشتر از حداكثر دوز پيشنهادي آنها هستند كه روي در اين محصولات يا در تبليغات آنها به وجود اين تركيبات،‌ اشاره نمي‌شود.»
 

براساس اعلام وزارت بهداشت اين فرآورده‌ها خطر بزرگي براي سلامت جامعه محسوب مي‌شوند و به صورت غيرقانوني و قاچاق به فروش مي‌رسند كه عوارض ناشي از اين فرآورده‌‌ها مي‌تواند بسيار جدي باشد. سيبوترامين يكي از مواد شناسايي شده است كه در بسياري از اين محصولات يافت مي‌شود و مي‌تواند سبب تشنج، افزايش فشار خون،‌ افزايش ضربان قلب، حمله قلبي و سكته شود. همچنين اين دارو مي‌تواند با ساير داروهايي كه بيمار مصرف مي‌كند، تداخل داشته باشد و خطر بروز عوارض دارويي را افزايش دهد.
 

بنابر اعلام معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي،‌ ادعاي وجود تركيبات گياهي يا طبيعي در يك فرآورده دليل بر بي‌خطر بودن آن نيست و حتي تركيبات گياهي نيز ممكن است داراي عوارضي باشد يا در افراد خاص مصرف آنها با احتياط يا ممنوع باشد.
 

يک تجربه تلخ
 

همين 4 ماه گذشته بود که دختر جواني که به اميد لاغري زودهنگام داروي قلابي چيني مصرف کرده بود تا يک قدمي مرگ رفت.
 

21 آذرماه سال گذشته، امدادگران اورژانس تهران پيکر نيمه جان دختر جواني به نام «سحر» را که در يک قدمي مرگ قرار داشت به بيمارستاني در شمال تهران منتقل کردند. نخستين بررسي‌‌ها نشان مي‌داد دختر جوان دچار ايست قلبي، تنفسي شده و در حالي که اميد چنداني به زنده ماندنش نبود تيم ويژه پزشکي بيمارستان پس از تلاش يک ساعته او را به زندگي بازگرداندند. بلافاصله نيز «سحر» به بخش مراقبت‌هاي ويژه منتقل شد.
 

مادر دختر جوان در اين‌باره گفته بود: «چندي قبل دخترم براي کاهش وزن به يک عطاري در سعادت آباد رفت و فروشنده نيز به او توصيه کرد از يک داروي صددرصد گياهي چيني براي لاغري و از بين بردن چربي‌‌هاي اضافي استفاده کند و عملکرد معجزه‌‌آساي آن را نيز خيلي سريع ببيند. دخترم که به راحتي فريب خورده بود بلافاصله با پرداخت 40 هزارتومان، يک بسته داروي گياهي خريد اما چند روز پس از مصرف دارو ناگهان بيهوش شد. من که با مشاهده اين صحنه به شدت ترسيده بودم، او را با آمبولانس اورژانس به بيمارستان منتقل کردم که خوشبختانه با عنايت خدا و تلاش پزشکان، سرانجام دخترم از يک قدمي مرگ بازگشت.»
 

به سراغ عطاري‌‌ها نرويد
 

شايد رخ دادن اتفاقات متعدد و مشابه اينچنيني درباره داروهاي کاهنده وزن يا مکمل‌‌هاي معجزه‌آسا که توسط مراکز غيرقانوني و حتي عطاري‌‌ها به مردم عرضه شده منجر شد که وزارت بهداشت در اين اطلاعيه خود به مراکز مجاز عرضه داروها و مکمل‌‌ها هم اشاره کند.
 

به گفته وزارت بهداشت، تنها محل مجاز فروش مكمل‌‌هاي غذايي و رژيمي داروخانه است و افراد نبايد اين فرآورده‌‌ها را از اماكني مانند باشگاه ورزشي و عطاري‌‌ها تهيه كنند. همچنين صرف داشتن بروشور يا برچسب به زبان فارسي دليلي بر مجاز بودن فرآورده نيست و حتما بايد به وجود مواردي مانند شماره مجوز وزارت بهداشت و ذكر نام شركت سازنده و شركت واردكننده فرآورده،‌ شماره سري ساخت و همچنين تاريخ توليد و انقضا روي برچسب فارسي توجه كرد.
 

تصميم با خودتان است، مي‌توانيد مانند «سحر» با يک انتخاب اشتباه و يک اعتماد نابه‌جا خدايي ناکرده تا يک قدمي مرگ هم برويد يا مي‌توانيد با استفاده از روش‌‌هاي علمي، لذت لاغري را براي هميشه بچشيد.

رابطه بين غذا و خلق‌و‌خو که برخي به آن «مود» مي‌گويند موضوع مطالعات متعددي هم در سطح جانوري و هم انساني بوده و ثابت شده است كه بين اين دو ارتباطي فراوان وجود دارد. مي‌توان گفت تغذيه به چند شکل مي‌تواند روي مود اثر بگذارد....

 يکي به وعده‌هاي غذايي و حجم آن مربوط مي‌شود و ديگري از نظر ترکيب غذا. در ضمن، مطالعات نشان داده‌ا‌ند تاثيري که تغذيه بر مود مي‌گذارد در واقع در اثر تاثيري است که بر ميانجي‌هاي عصبي اعمال مي‌کند. در بين ميانجي‌هاي عصبي مي‌توان به سروتونين، دوپامين و نوراپي نفرين اشاره کرد كه سروتونين مهم‌ترين آنهاست. بنابراين عادات غذايي هستند كه
مي?توانند اثر مثبت و يا منفي بر خلق‌و‌خو داشته باشند كه در ادامه مي‌توانيد با آنها آشنا شويد.
 

مراقب نظم غذايي باشيد!

1

توصيه‌‌اي که ما متخصصان تغذيه به همه افراد چه سالم و چه بيمار داريم داشتن نظم در وعده‌هاي غذايي است. اين مساله بسيار اهميت دارد و روي خلق‌و‌خوي افراد تاثير مي‌گذارد. در افرادي که نظم غذايي مناسبي ندارند، مثل کارمندان به ويژه کارمندان بانک که به لحاظ شرايط حرفه‌اي خود ممکن است صبحانه بخورند يا خير يا خيلي سريع صبحانه‌اي جزيي ميل كنند، اين موضوع دقيقا روي مودشان تاثير مي‌گذارد. اين افراد با دسته زيادي از افراد در ارتباطند و بار رواني سنگيني روي آنهاست و در نتيجه کم تحمل مي‌شوند و حتي از کوره درمي‌روند. عين اين مساله را به شکل ديگر در راننده‌ها به ويژه رانندگان اتوبوس مي‌بينيم. کار اين افراد از صبح زود شروع مي‌شود و اکثرا وعده‌هاي منظم غذايي ندارند و گرچه اکثرا افراد مهرباني در خانه هستند، سرکار به دليل بار رواني که در کار وجود دارد و به بي‌نظمي غذايي اضافه مي‌شود، پرخاشگر مي‌شوند و دست خودشان هم نيست. جالب است بدانيد كه به صورت تجربي هر انساني در زندگي روزمره شاهد اين مساله بوده است. يک مثال بارز ارتباط وضعيت تغذيه و به ويژه عادات غذايي با خلق‌وخو در ماه مبارک رمضان است که به هر حال به نوعي افراد را تحت تاثير قرار مي‌دهد. همين که نظم غذايي افراد به هم مي‌خورد دست‌کم در هفته اول تغييراتي در افراد نظير خواب‌آلودگي و خستگي بروز مي‌کند تا زماني که فرد با وعده‌هاي جديد غذايي سازش پيدا کند. البته راه‌حل اين مساله دست هر يک از ماست. به?طوري که با ميان‌وعده‌هاي کوچک مثل ميوه‌ها که قابل حمل و صرف در زمان کوتاه هستند يا با مصرف يک ناهار سبک به شکل ساندويچ ساده مي‌توان جلوي اين مسايل را گرفت. منظور از ناهار، مصرف غذاهاي سرخ‌شده يا غوطه‌ور در روغن نيست. ناهار مي‌تواند نان و پنير يا يک تکه سينه مرغ باشد که در زمان کوتاه ظرف نيم‌ساعت با آرامش صرف شود.
 

وعده‌‌هاي حجيم نخوريد!
مراقب ترکيبات غذايي باشيد!

2

وعده‌هاي غذايي حجيم که بخشي از آن به نظم غذايي ارتباط دارد، مي‌تواند تاثير نامطلوبي بر خلق‌وخو بگذارد. کساني که فاصله زماني بين مصرف صبحانه و ناهارشان طولاني مي‌شود و درنهايت يک وعده حجيم به عنوان ناهار دريافت مي‌کنند، حالت پري، سنگيني و خواب‌آلودگي شديدي پيدا مي‌کنند و از محيط اجتماعي که فرد بايد با آن تعامل داشته باشد، جدا مي‌شوند. در ضمن، اگر بعد از صرف صبحانه فرد يک يا دو ميان‌وعده داشته باشد، مي‌تواند در وعده ناهار مقدار کمتري غذا بخورد و فعال و شاداب باقي بماند.
 

3

در اين رابطه مطالعات بيشتري صورت گرفته است. مشخص شده ترکيب غذا روي 3 ميانجي نامبرده به ويژه سروتونين تاثيرگذار است. مثلا غذاهايي که سهم کربوهيدرات به ويژه کربوهيدرات ساده بالايي دارند، مي‌توانند در کوتاه‌مدت هم اثر خوبي داشته باشند هم بد که البته توضيح آن کمي پيچيده است. اگر توجه کرده باشيد مصرف شکلات شادي‌بخش است. در واقع مصرف شکلات سبب رها شدن اندروفين مي‌شود که خواص شبه ترياکي دارد و حالت خوشايندي به فرد دست مي‌دهد. اما اين حالت گذراست و مصرف زياد مواد کربوهيدراتي مثل انواع پاستاها که قند بالايي دارند سبب ايجاد تغييراتي در سطح ميانجي‌هاي عصبي مي‌شود که درنهايت حالت خستگي، خمودگي و خواب‌آلودگي ايجاد مي‌کند. مطالعاتي که روي افزايش دريافت پروتئين، صورت گرفته نشان
داده اند که مصرف زياد پروتئين سبب پرانرژي بودن بعد از خوردن آنها مي‌شود. در مورد چربي بايد گفت، چربي غذا اگر زياد باشد حالت خمودگي و خستگي را القا مي‌کند ولي حذف کامل روغن از غذا نيز کار درستي نيست. رژيم بي‌چربي -يعني مصرف غذاهاي آب‌پز- کار صحيحي نيست. چربي‌ها به چربي خوب و بد تقسيم مي‌شوند. 25 تا 30 درصد از کل کالري دريافتي روزانه ما که البته با توجه به شرايط کم و زياد مي‌شود بايد از چربي‌هاي خوب مانند روغن زيتون و روغن مغز دانه‌ها باشد. در مطالعات جانوري ديده شده اگر چربي غذا به شکل شديد محدود شود در سطح چربي‌هاي خون يا ليکوپروتئين‌ها و ميانجي‌هاي عصبي تغييراتي ايجاد شده و حيوان رفتار تهاجمي و تخاصمي پيدا مي‌کند. اينکه اين يافته در مورد انسان نيز صحت دارد يا خير جاي بحث دارد اما معلوم است که عدم تعادل در رژيم غذايي پيامدهاي مفيدي نخواهد داشت.
 

زياد گوشت نخوريد!

4

اينکه رژيم پرپروتئين که سهم عمده آن مي‌تواند از پروتئين جانوري تامين شود آيا واقعا بر خلق‌وخو تاثير مي‌گذارد يا خير هنوز ثابت نشده است ولي به نظر مي‌رسد اثر مثبتي نداشته باشد. فراموش نکنيم مي‌توانيم عکس اين مساله را هم نگاه کنيم يعني کساني که روحيه تخاصمي دارند، ميل بيشتري به مصرف غذاهاي گوشتي دارند. پس براي آنكه خوي خشن پيدا نكنيد، در خوردن گوشت زياده‌روي نكنيد.
 

کمبودها را جدي بگيريد!

5

کمبود ريزمغذي‌ها مطمئنا روي خلق‌وخو تاثير مي‌گذارد. کمبود ريزمغذي‌ها به ويژه ويتامين‌هاي گروه B يعني B2، B6 و نياسين قطعا اثرهاي خيلي بدي بر خلق‌وخو مي‌گذارد و سبب بي‌خوابي مي‌شود. کمبودهاي حاشيه‌اي يا تحت باليني که ضرورتا علامت باليني ندارند و به طور معمول با تست‌هاي روتين آزمايشگاهي قابل‌تشخيص نيستند، مي‌توانند اثرات نامطلوبي بر خلق‌وخو داشته باشند و عمدتا به دو دليل ايجاد مي‌شوند؛ يکي داشتن رژيم غذايي نامناسب مانند مواردي که ذکر شد و عدم تعادل در برنامه غذايي و دوم بسته به وضعيت فيزيولوژيک بدن در دوران بارداري يا دوران رشد يا موارد بيماري مانند افزايش دفع که فرد نياز به دريافت بيشتر اين مواد دارد. کمبودهاي حاشيه‌اي وقتي ايجاد شود روي مود تاثير مي‌گذارد و يک متخصص تغذيه با ارزيابي صحيح و ابزارهايي که مي‌شناسد، مي‌تواند اين کمبود را تشخيص دهد و حمايت‌هاي تغذيه‌اي را شروع کند. البته فراموش نکنيد که بخشي از خلق‌وخو به محيط فرهنگي و اجتماعي افراد بازمي‌گردد و صرفا ربط دادن خلق‌وخو به تغذيه ساده‌انگاري است. بنابراين در کنار تغذيه، داشتن شيوه صحيح زندگي و ورزش نيز اهميت ويژه‌اي دارد.
 

بيماري‌هاي مفصلي به خصوص از نوع فرساينده و تحليل‌رونده آن از بيماري‌هايي هستند كه با سن انسان و نوع زندگي او در ارتباطند. به گفته دکتر غلامعلي عكاشه، متخصص و جراح ارتوپدي و فوق‌تخصص تعويض مفاصل، مفصل حالت لولايي بين دو قسمت از بدن است كه باعث حركت اندام مي‌شود...

 اين حركت در اندام فوقاني بيشتر براي انجام كار و در اندام‌هاي تحتاني كه از لگن به پايين است، براي حركت، ورزش و... مورد استفاده قرار مي‌گيرد. گفتگوي سلامت را با رييس انجمن ارتوپدي ايران بخوانيد.
 

سلامت: آقاي دكتر! بيماري‌هاي مفصلي‌اي كه پيشرفت مي‌كنند و زمينه فرسايشي دارند و بين مردم با نام آرتروز شناخته مي‌شوند چه تعريفي دارند؟

بيماري‌هاي مفاصل دو دسته هستند؛ يك دسته آنهايي كه در آنها مفصل بيمار شده است مانند افرادي كه روماتيسم دارند و خود مفصل دچار بيماري‌ شده است. يك دسته هم بيماري‌هايي است كه در اثر عوامل بيروني به وجود مي‌آيند. اين عوامل مي‌تواند از كودكي شروع و تا پايان عمر به شكل‌هاي مختلف ادامه داشته باشد. به عنوان نمونه اگر نوزادي با پاي كج به دنيا بيايد اين پا كج بماند و هيچ درماني براي آن انجام نشود، تغيير نيروها و محور نيروها روي مفصل پا، باعث تخريب زودرس آن مي‌شود.
 

سلامت: پس بر اساس نوع تخريب، درمان‌ها هم ممكن است در هر مقطع سني متفاوت باشند؟

سوال بسيار خوبي پرسيديد. ما در سنين مختلف، در مشاغل مختلف و با توجه به زن و مرد بودن بيماران، درمان‌هاي مختلفي داريم. به عنوان نمونه اگر دو نفر يكي جوان و ديگري ميانسال به دليل تصادف دچار تخريب غضروفي شده باشند ما هرگز نه حق داريم و نه مي‌توانيم كه به راحتي آنها را مورد جراحي تعويض مفصل قرار دهيم. بلكه بايد سعي كنيم از همان مفصلي كه دارند حداكثر بهره‌وري را با كمترين آزار و اذيت وارده داشته باشيم و سعي كنيم بيشترين حركت را به آن برگردانيم. اگر بيماري‌اي به هر دليلي باعث تخريب غضروفي و استخواني در داخل مفصل در سنين پايين شود نيز بايد سعي كنيم كه مفصل به حالت اول برگردد يا حداقل باعث كم‌شدن آزار و اذيت و عدم توانايي فرد شود. به عنوان نمونه گاهي مفصل عفونت مي‌كند در اين صورت بايد سعي كنيم عفونت را خوب و به موقع درمان كنيم. در اين صورت حتما مفصل به حالت اول برمي‌گردد.
 

سلامت: پس در چه صورتي از مفصل مصنوعي استفاده مي‌كنيد؟

زماني كه هيچ راه ديگري وجود نداشته باشد. ضمن اينكه هميشه قبل از اينكه مفصلي تعويض شود، راه‌هاي مختلف درماني فراواني را براي آن در نظر مي‌گيريم كه ابتدا بايد آنها را تجربه كنيم و بعد وقتي ديديم هيچ راهي براي درمان باقي نمانده از مفصل مصنوعي استفاده مي‌كنيم.
 

سلامت: منظورتان از راه‌هاي مختلف درماني اوليه چه راه‌هايي است؟

براي حفظ كردن مفصل، 3 فاكتور را در نظر مي‌گيريم:
 

از هر مفصلي بايد در حد توانايي خودش و با وزن متناسبي كه به آن وارد مي‌شود، استفاده كرد.
 

هر ورزشي كه انجام مي‌دهيم، باعث تقويت عضلات اطراف آن مفصل و تقويت خود مفصل خواهد شد در نتيجه تخريب كمتري در آن صورت مي‌گيرد. اگر به هر شكلي در داخل مفصل اتفاقي افتاد، راه‌هاي درماني غيرجراحي در اولويت قرار دارند. مانند فيزيوتراپي مناسب، بستن زانوبند، آرنج‌بند يا مچ‌بند و هر وسيله ديگري كه حركت را محدود و كم كند. در نهايت هم از داروهاي بازدارنده آرتروز و التهاب‌هاي بعدي استفاده مي‌کنيم. نكته‌اي كه بايد به آن توجه كنيد اين است مصرف داروها بدون محدود كردن حركت، بدون ورزش و بدون كاهش وزن تاثير چنداني در درمان آرتروز ندارد و همه اين موارد بايد در كنار هم باشند.
 

سلامت: چه عواملي را براي فردي كه نيازمند تعويض مفصل است در نظر مي‌گيريد؟

انتخاب بيمار، نوع بيماري و سن بيمار از اهميت ويژه‌اي در درمان برخوردار است. گاهي مفصل‌هايي داريم كه هنوز تخريب نشد‌ه‌اند اما وقتي ما كجي مفصل زانو، كجي مفصل ران يا مچ‌پا را مي‌بينيم با تغيير محور، كاري مي‌كنيم که فرد اصلا آسيب نبيند. در نتيجه كار پيشگيرانه انجام مي‌دهيم. اشكالي كه بيماران دارند اين است كه با استفاده از انواع مسكن مشكلشان را جدي نمي‌گيرند. در نتيجه كار به جايي مي‌رسد كه آن‌ موقع مي‌گوييم مفصل از كار افتاده است و نمي‌توان كاري برايش انجام داد. ما بارها بيماراني داشته‌ايم كه قبلا به آنها پيشنهاد كرده‌ايم كه بياييد محور وزني را تغيير دهيم تا 10 سال ديگر اين زانو را داشته باشيد بعد اقدام به تعويض مفصل كنيد. متاسفانه اين كار را انجام نداده‌اند و بعد از 2، 3 سال مجبور به انجام تعويض مفصل شده‌اند. غفلت ورزيدن در درمان‌هايي كه پزشكان پيشنهاد مي‌كنند، يكي از اشكالات بيماران ماست.
 

سلامت: بنابراين بسياري از جراحي‌هايي كه پزشكان پيشنهاد مي‌دهند، مي‌تواند با كمترين آسيب‌ و بيشترين بهره‌وري از مفاصل همراه باشد؟

بله! اين روش‌ها شامل اصلاح زاويه‌اي است كه به مفصل فشار وارد مي‌كند يا حذف كردن عناصري كه وارد مفصل شده‌اند مانند ورود استخوان‌هاي ريز به مفصل و انتقال فشار از يك اندام به اندام ديگر.
 

سلامت: ظرفيت بازسازي و ترميم در بافت آسيب‌ديده مفصل چقدر است؟

يادتان باشد هر تخريب غضروفي دليل بر خرابي پيشرونده نيست. بعضي از تخريب‌هاي غضروفي به خصوص در نوجوانان كه حتي باعث كنده‌شدن غضروف مي‌شود بعد از مدتي به طور طبيعي بهبود مي‌يابد. مگر اينكه مقدار بسيار زيادي از آسيب همراه با شكستگي باشد كه آن هم احتياج به بازسازي دارد. بنابراين ظرفيت بازسازي و ترميم بافت آسيب‌ديده بالاست. پس نمي‌توانيم بگوييم هر تخريب غضروفي مساوي با تعويض يا پيوند آن غضروف است. اما بايد بدانيم اندازه آن چقدر است، سن بيمار چند سال است؟ چه مدت از حادثه گذشته و سپس با توجه به اين 3 عامل تصميم درماني بگيريم. به نظر من بازسازي غضروف در افرادي كه در سنين متوسط هستند هنوز مي‌تواند مانند جوان‌ها موثر باشد.
 

سلامت: سوالي كه خيلي‌ها در مورد مفاصل مي‌پرسند در خصوص استفاده از زانوبندها، مچ‌بندها و... است. آيا استفاده از اين وسايل در كاهش آسيب‌‌هاي مفصلي موثر است؟

همان‌طور كه قبلا هم اشاره كردم يكي از فاكتورهاي درمان آسيب‌ به مفاصل، بي‌حركت کردن آن است كه استفاده از زانوبندها، مچ‌بندها و ... در اين زمينه كمك خوبي است. ولي دو قانون را بايد براي استفاده از اين قبيل وسايل در نظر گرفت؛ اين وسايل بايد فقط براي مدتي كه مفصل دردناك است استفاده شود و نه بيشتر. در غير اين صورت باعث ضعف عضله شده و اثر معكوس دارد. فاکتور دوم اين است که تعبيه آن بايد طوري باشد كه از فشار زياد به قسمت‌هايي كه وزن بيشتري به آنها وارد مي‌شود جلوگيري كند. در اين صورت با رعايت اين دو اصل، استفاده از وسايلي همچون زانوبند، مچ‌بند و... هيچ اشكالي نخواهد داشت.

استرس سن و سال نمی شناسد و نژاد و جنسیت و حتی طبقه و کلاس اجتماعی برایش فرقی ندارد. خلاصه، یک «ویرانگر عمومی» است که انگار به هر کجا برویم، سایه به سایه دنبالمان می آید؛ در خیابان، محل کار، کلاس درس، موقع امتحان، سر سفره عقد، تولد فرزند، بیماری، بیمارستان و حتی در تنهایی و خلوت شبانه...

چگونه می توان از آن رهایی یافت؟ اصلا باید چنین کاری کرد یا نه؟ دکتر ربابه مزینانی، دانشیار روان پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، به این پرسش ها پاسخ داده است.

▪ خانم دکتر! اگر بخواهیم تعریفی کلی از استرس ارایه کنیم، باید چه بگوییم؟ آیا علایم مشخصی برای آن وجود دارد؟

ـ در دوران معاصر و با توجه به دیدگاه های مختلف، تعاریف متفاوتی برای استرس ارایه شده است. در عرصه روان شناسی و روان پزشکی، استرس را حالتی از اضطراب می دانند که فرد وقتی آن را تجربه می کند که حوادث و مسوولیت ها، افزون بر آن مقداری است که او بتواند با آنها کنار بیاید. نوعی آشفتگی جسمی و ذهنی است که با این علایم همراه است: افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، تعریق، احساس درد در قفسه سینه، احساس لرزش در اندام ها و به ویژه در دست ها، گرفتگی عضلات پشت و گردن، سردرد، سرگیجه، احساس خفگی، احساس تهوع و درد در ناحیه شکم، بی قراری و احساس از دست دادن تعادل روانی. به طور کلی استرس، پدیده پیچیده ای است که روی همه ابعاد وجودی شخص تاثیر می گذارد. از جمله عوامل استرس زا می توان به این موارد اشاره کرد: از دست دادن عضو خانواده، طلاق، جدایی، ورشکستگی، ترک منزل، ازدواج، بارداری، جنگ، استرس های شغلی، حوادث و بلایای طبیعی، تصادفات، عوامل اجتماعی مثل فقر، بیکاری، شهرنشینی، تغییر در شرایط زندگی و بیماری های جسمی و روانی.

▪ که همگی ناخوشایندند. نه؟

ـ نه! بعضی استرس ها می توانند خوشایند و لذت بخش باشند؛ مانند ازدواج، عاشق شدن، بچه دار شدن، قبولی در کنکور، رفتن به مرخصی و تعطیلات که جزو حوادث مثبت زندگی به حساب می آیند. در واقع، همه استرس ها بد نیستند. بسیاری معتقدند انسان برای حفظ سلامت و تعادل، تا حدودی به استرس ها نیاز دارد. برای نمونه، در طول تاریخ، رابطه مثبت و سازنده ای بین استرس و خلاقیت وجود داشته است. چشم انداز تاریخ علم و هنر مملو از رویدادها و شواهد بی شماری است که به شکوفایی استعدادهای انسان، به دنبال تاثیرپذیری از استرس ها و واکنش های سازنده در برابر آن انجامیده است. به عنوان نمونه، استرس مقابله با فشارهای طبیعی و سختی های طبیعت، به رشد علم، صنعت و پیدایش تکنولوژی و تسلط انسان بر محیط زندگی خود منجر شده است. استرس حاصل از آسیب های اجتماعی، بیماری ها و مرگ ناشی از آن، به پیشرفت در عرصه طب، زیست شناسی، روان شناسی و جامعه شناسی انجامیده است.

▪ استرس بین زنان بیشتر است یا مردان؟ کوچک ترها یا بزرگ ترها؟

ـ استرس (اضطراب)، سن و جنس و نژاد و موقعیت نمی شناسد. همه انسان ها از هر دسته و گروهی درگیر آن هستند. پدیده شهرنشینی و

صنعتی شدن و رشد جوامع نیز به افزایش استرس ها دامن زده است. البته به نظر می رسد بعضی گونه های شخصیتی در معرض آسیب پذیری بیشتری قرار دارند. شخصیت های مستعد استرس، افرادی هستند که اضطرار زمانی دارند، همواره نگران گذشت زمان هستند، بی قرارند، ایستادن در صف انتظار و توقف در ترافیک آنها را رنج می دهد، اهل رقابت و مقایسه هستند و مرتب خودشان را با دیگران مقایسه می کنند، خود را یک سر و گردن بالاتر از بقیه می دانند، به همه چیز اعتراض دارند و پرخاشگر و تهاجمی هستند. کمال طلبی و مسوولیت پذیری بیش از اندازه از ویژگی های این افراد است. در مورد تفاوت جنسیتی نیز به نظر می رسد زنان و مردان نسبت به محرک های تنش زای یکسان، واکنش های متفاوتی نشان می دهند. از لحاظ اجتماعی و تربیتی، مردان اجازه و فرصت بیشتری دارند تا خشم خود را آشکارا در جمع نشان دهند؛ در حالی که برای زنان، این فرصت کمتر فراهم است. این امر ممکن است یکی از عوامل تاثیرگذار در بروز افسردگی و اضطراب میان آنها باشد. از این رو، طبق آمار میزان افسردگی و اختلال اضطرابی در زنان، تقریبا ۲ برابر مردان گزارش می شود.

▪ بین استرس و بیماری های مختلف چه ارتباطی وجود دارد؟ آیا واقعا استرس سبب بروز بعضی بیماری ها می شود؟

ـ رابطه میان استرس و بیماری موضوع جدیدی نیست. انسان به عنوان یک واحد زیستی، روانی و اجتماعی، تحت تاثیر استرس، تعادل خود را از دست می دهد. طبق بررسی ها ۵۰ تا ۷۰ درصد بیماری ها با استرس در ارتباط هستند. استرس باعث اختلال در عملکرد دستگاه عصبی مرکزی، دستگاه عصبی خودکار، سیستم ایمنی و غدد اندوکرین (هورمون ها) می شود. در مقابله با استرس، دستگاه عصبی خودکار، مقدار زیادی هورمون استرس زا آزاد می کند که سبب بروز تغییرات فیزیولوژیک در بدن می شود. به دنبال آن، دستگاه ایمنی بدن دچار بد عملکردی می شود و شخص نسبت به ابتلا به بیماری ها آسیب پذیر می شود. می توان به بیماری های قلبی ـ عروقی، فشارخون، سردردها (میگرن)، بیماری های پوستی (حساسیت ها، آکنه، خارش و...)، بیماری های گوارشی (التهاب و زخم های معده، کولیت عصبی، تهوع، بی اشتهایی، پرخوری)، بیماری های منجر به ضعف سیستم ایمنی (مانند ایدز)، التهاب مفاصل، آسم، دیابت، چاقی، لاغری، اختلال های جنسی و نازایی ها اشاره کرد.

▪ چه راه هایی برای مقابله با استرس وجود دارد؟

ـ قبل از آنکه به بررسی و ارزیابی روش های درمانی بپردازیم، می خواهم بیشتر روی عوامل پیشگیری تاکید کنم؛ چرا که بهترین راه درمان، پیشگیری است. هدف از درمان، از بین بردن استرس نیست بلکه مقابله سودمند و کنار آمدن با آن است. برای مقابله سودمند با استرس و عوامل استرس زا، باید از دوران کودکی شروع کنیم. سبک زندگی مناسب، نحوه صحیح فرزند پروری، ایجاد محیط امن و آرام و تقویت اعتماد به نفس در کودکان، قدرت انطباق آنها را با شرایط استرس زا افزایش می دهد. درمان نیز می تواند برحسب آنکه استرس موجب بروز چه نوع اختلال یا ناراحتی شده است به صورت روش های روان درمانی و دارودرمانی یا به صورت درمان توام توسط متخصصان امر انجام گیرد. استفاده از روش های درمانی شناختی، رفتاری، افزایش مهارت های مقابله با استرس، کنترل خشم، جرات آموزی، روش های تن آرمیدگی همراه با افزایش تمرکز، تمرینات یوگا و ورزش های مناسب، مدیریت هیجان و تغذیه نیز مناسب است. برای درمان های دارویی نیز برحسب نیاز می توان از ضدافسردگی ها، ضداضطراب ها و آرام بخش ها استفاده کرد.

▪ و به عنوان آخرین توصیه؟

ـ همان طور که گفتم، نمی توان اضطراب یا استرس را به راحتی درمان کرد. خود ما کسانی هستیم که می توانیم بهتر از هر شخص دیگری به خودمان کمک کنیم. اگر حس می کنیم که ورزش می تواند به ما کمک کند، باید از آن کمک بگیریم. به عنوان نمونه یوگا یکی از ورزش هایی است که معمولا به کاهش اضطراب کمک می کند. معاشرت و صحبت با دوستان قدیم و جدید، مطالعه کتاب های موردعلاقه، خواب کافی و... می توانند به ما کمک کنند تا از میزان اضطراب خود کم کنیم. شاید نتوان اضطراب را صد درصد از بین برد اما می توان آن را تا حدی کم کرد که برای ما زیان بار نباشد.

نهمین کنگره بین‌المللی انجمن زنان و مامایی ایران از ۱۷ تا ۲۰ آبان ۱۳۹۰ در در تهران برگزار می‌شود.
دکتر عبدالرسول اکبریان ، رئیس انجمن زنان و زایمان ایران گفت: «هدف از برگزاری این کنگره، بالا بردن سطح آگاهی و ایجاد ارتباط و تبادل تجربیات علمی بین متخصصان و جراحان داخلی و خارجی و پیرامون جدیدترین روش‌های تشخیص و درمان بیماری‌های زنان و زایمان شامل نازایی، سرطان‌ها، بیماری‌های مقاربتی، بهداشت تنظیم خانواده، روش‌های پیشگیری از برخی سرطان‌های زنان از جمله سرطان گردن رحم، اعمال جراحی به روش لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی و همچنین جراحی رباتیک که در حال حاضر جایگاه ویژه‌ای در مراکز جراحی پیدا کرده، خواهد بود.»
وی از برگزاری همزمان کنگره مامایی با کنگره زنان و زایمانیاد کرد و گفت: «برقراری ارتباط علمی ماماهای کشور با همکاران سایر کشورها از جمله مزایای برگزاری این کنگره است.»
اکبریان گروه‌های شرکت کننده در نهمین کنگره بین‌المللی زنان و مامایی را شامل متخصصان زنان و زایمان، پزشکان عمومی، ماماها و متخصصان کلیه و مجاری ادراری عنوان کرد و افزود: «در این کنگره برای شرکت‌کنندگان خارج از کشور نیز امتاز علمی داده می‌شود.»